DIMITROVGRAD OD “A” DO “Š” – G – GEORGI MAŠEV – GALERIJA “METODI META PETROV”

30/09/2022 RT Caribrod

Gradska galerija u Dimitrovgradu je počela sa radom 1995. godine. U narednim godinama prerasla je u jednu od najreprezentativnijih kulturnih ustanova u gradu, za koju se zna ne samo u Srbiji, već i van granica zemlje. O tome svedoči veliki broj umetnika iz inostranstva, koji su imali svoje postavke u njoj. Osim samostalnih izložbi vrhunskih slikara, održana je i reprezentativna izložba Muzeja savremenih umetnosti iz Beograda, zatim izložba čuvenog slikara Gradimira Petrovića i po prvi put 2004. godine, retrospetktivna izložba savremenog bugarskog slikarstva. Galerija posebno vodi računa o očuvanju bogate tradicije caribrodske likovne škole, čiji je začetnik istaknuti bugarski slikar Georgi Mašev. Godišnje se u proseku u galeriji organizuje oko 15 izložbi.

Georgi Mašev je rođen 1. januara 1887. godine u Pazardžiku, Republici Bugarskoj, u porodici učitelja i revolucionara Petka Maševa. Peti razred gimnazije završio je u rodnom Pazardžiku, a Prvu mušku gimnaziju završio je 1906. godine u Sofiji. Iste godine, u jesen, upisuje Školu za crtanje u Sofiji. Njegov prvi učitelj bio je profesor Petko Klisurov. Godine 1908. biva izbačen iz škole crtanja zbog sukoba sa profesorom Klisurovim izazvanog konzervativnom metodom nastave. 1908. godine odlazi u Sankt Peterburg, gde se upisuje na Akademiju umetnosti na godinu dana, a u periodu 1908-1910. odlazi u Belgiju i upisuje Briselsku umetničku akademiju, odsek za specijalno slikarstvo, u klasi profesora Edmonda Richarda. Nakon toga, ponovo upisuje Školu crtanja u Sofiji, gde je diplomirao 1912. godine na odseku za slikarstvo kod profesora Ivana Mrkvičke, Stefana Ivanova i Ivana Angelova. Završio je studije i praksu u Drugoj muškoj gimnaziji u Sofiji. 1914-1915 predavao je u Dimitrovgradu u mešovitoj gimnaziji, gde osniva “Društvo umetnika”.

U godinama pre ratova sarađivao kao karikaturista sa nekoliko sofijskih listova kao što su „Balkanska tribuna”, „Bulgaran”, „Smeh” sa oštrim karikaturama protiv Ferdinandovog političkog delovanja.

Napravio je uspešnu izložbu u Sofiji septembra 1915. godine. U periodu između 1915. i 1918. godine, Georgi Mašev je postavljen za vojnog umetnika Konjičke divizije. Njegove slike sa vojnim temama našle su se na izložbi bugarskih umetnika u Berlinu.

Godine 1921. razboleo se od tuberkuloze, ali je pobedio bolest i nastavio vredno da radi.

Po završetku ratova živeo je, stvarao i radio u Muškoj gimnaziji u Pazardžiku. Pridružio se novoosnovanom Društvu južnobugarskih umetnika i aktivno učestvovao u njegovim inicijativama, priredio više samostalnih izložbi u Sofiji, Pazardžiku, Ruseu i Plovdivu.

Od 1923. do 1937. radio je kao umetnik u Ministarstvu prosvete u Sofiji.

Posebno značajan događaj u stvaralačkom životu Georgija Maševa bila je njegova inicijativa da ode u Pariz 1930. godine, a već nakon godinu dana boravka u Parizu biva pozvan da učestvuje na najznačajnijoj evropskoj izložbi „Salon lepih umetnosti“, nakon koje je primljen za člana Društva francuskih humorista.

Vraća se u Bugarsku 1932. godine gde radi do 1946. godine, kada mu se zdravlje naglo i kobno pogoršava. Posle dve teške operacije čira između želuca i dvanaestopalačnog creva, preminuo je u Aleksandrovskoj bolnici 16. avgusta 1946. godine.

1968. godine posthumno je proglašen za počasnog građanina grada Pazardžika. Sofijska gradska umetnička galerija je 2007. godine, povodom 120 godina od njegovog rođenja, organizovala izložbu njegovih slika, sakupljenih iz cele zemlje.

Umetnik pokazuje interesovanje za bajkovito i mistično u zavičajnoj istoriji i legendama. Slikao je bogumile i njihovu dualističku filozofiju, noćne more snova i nesvesnog, slike mitoloških i legendarnih likova. Definitivno se može definisati kao otac dijaboličke teme u bugarskoj likovnoj umetnosti. Za njegovo interesovanje za bugarski folklor i njegovu transformaciju značajno je bilo njegovo poznanstvo i bliskost iz Brisela sa tada mladim istraživačem folklornog nasleđa Bugarske, Vasilom Stoinom.

To što je kreativnost Geogrija Maševa ostala potpuno necenjena za zavičajnu istoriju umetnosti, pisac Konstantin Konstantinov u svojim memoarima „Put kroz godine“ definiše ovako:

„Kad god pomenem njegovo ime, pomislim na onu rečenicu francuskog pisca — da se značaj ljudi, kao i nacija, ne meri po sličnostima među njima, već upravo po razlikama među njima. U mladoj istoriji bugarske likovne umetnosti Georgi Mašev se oštro izdvaja od ostalih, neočekivano i osobeno… Danas ga malo ko poznaje. Ali kasnije se, siguran sam, niko od mladih neće vratiti u ovo zabačeno utočište, kojim prolazi put bugarske likovne umetnosti, kao na polazište koje je uspostavio prvi bugarski vizionar u slikarstvu. “

* * *

Dimitrovgadska galerija osnovana je 1. avgusta 1995. godine. Prvobitni naziv ove ustanove bio je Gradska galerija, da bi 2013. godine dobila ime Galerija “Metodi Meta Petrov”, po legendarnom dimitrovgradskom karikaturisti i umetniku. Formiran je umetnički savet Galerije, koji su činili Zorica Milev (tadašnja direktorka Centra za kulturu), Nikola Denkov (likovni pedagog), Dimitar Ilijev (akademski vajar – skulptor i pedagog), Vasil Kamenov, Momčilo Andrejević i Metodi Meta Petrov. Savet je utemeljio dugoročnu strategiju rada Galerije, a za upravnika je izabran Dimitar Ilijev.

Umetnički savet Galerije i pre samog početka njenog rada, počeo je da organizuje Međunarodnu likovnu koloniju “Poganovski Manastir”, koja traje pune tri decenije i u kojoj je do danas učestvovalo više od 300 slikara iz zemlje i sveta. U fondu Galerije nalazi se oko 600 slika, koje su učesnici Kolonije poklonili dimitrovgradskoj ustanovi kulture.

Tokom 27 godina svog postojanja ovo kulturno zdanje preraslo je u jednu od najreprezentativnijih ustanova u gradu. Galerija u Dimitrovgradu poznata je ne samo u Srbiji, već i van njenih granica. Galerija „Metodi Meta Petrov” radi u okviru Centra za kulturu i predstavlja svojevrsnu riznicu umetničkih dela, u koja su utkane različite ideje likovnog izražavanja umetnika iz regiona i svih krajeva sveta. Od 1995. godine do danas u njoj je na godišnjem nivou organizovano u proseku od 12 do 15 izložbi.

U Galeriji “Metodi Meta Petrov” organizovano je mnoštvo samostalnih i kolektivnih izložbi vrhunskih slikara sa prostora bivše Jugoslavije. Teško je nabrojati sve slikare čija su dela izlagana, u svakom slučaju radi se o brojki od više stotina. Od velike su važnosti i redovne kolektivne izložbe slikara amatera iz Dimitrovgrada. U sklopu redovnih delatnosti, nekoliko godina je organizovana i keramička radionica, koja je okupljala učenike osnovne i srednje škole iz Dimitrovgrada.